
Bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách có lợi cho người lao động nhằm đảm bảo an sinh xã hội. Nếu như nắm được các thông tin liên quan đến vấn đề này sẽ giúp bạn nhận được rất nhiều quyền lợi. Mặc dù vậy không phải người lao động nào cũng hiểu rõ được những điều này. Tham khảo bài viết dưới đây và cùng chúng tôi bỏ túi những kiến thức hữu ích về BHXH nhé!
Một số thông tin về bảo hiểm xã hội Việt Nam
Bảo hiểm xã hội xuất hiện dựa trên các mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Vậy bảo hiểm xã hội là gì và các chế độ như thế nào?
Bảo hiểm xã hội là gì?
Bảo hiểm xã hội (BHXH) chính là một chính sách của an sinh xã hội nhằm bù đắp hoặc đảm bảo thay thế một phần thu nhập cho người lao động. Các chế độ này được thực hiện khi người lao động chẳng may gặp một số rủi ro trong cuộc sống như: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp, hưu trí hoặc tử tuất. Điều này được thực hiện thông qua cơ sở đóng một khoản tiền vào quỹ BHXH. Theo wikipedia
Theo đó, có 3 yếu tố cấu thành nên các chế độ của bảo hiểm xã hội là: đối tượng được hưởng BHXH, điều kiện hưởng, mức hưởng và thời gian hưởng trợ cấp.
Các chế độ bảo hiểm xã hội
Dựa trên luật bảo hiểm xã hội, hiện nay chế độ BHXH ở Việt Nam bao gồm 7 chế độ. Cụ thể như sau:
- Chế độ ốm đau
- Chế độ thai sản
- Chế độ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp
- Chế độ bảo hiểm thất nghiệp
- Chế độ hưu trí
- Chế độ bảo hiểm y tế
- Chế độ tử tuất
Sổ bảo hiểm xã hội
Sổ bảo hiểm xã hội là khái niệm không còn xa lạ đối với người lao động. Theo quy định của nhà nước thì khi có giao kết về hợp đồng lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động thì sẽ có sổ BHXH.
Sổ bảo hiểm xã hội là một cuốn sổ được sử dụng để ghi chép lại quá trình làm việc, thời gian đóng và hưởng của người lao động về BHXH. Điều này chính là căn cứ để giải quyết các vấn đề cũng như các chế độ về BHXH cho người lao động theo đúng quy định.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện
Bảo hiểm xã hội có được biết đến với BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
Khái niệm về bảo hiểm xã hội tự nguyện
Bảo hiểm xã hội tự nguyện được biết đến là một loại hình của của bảo hiểm do nhà nước tổ chức. Theo đó, người lao động hay người tham gia bảo hiểm được quyền tự chọn các hình thức và mức đóng bảo hiểm tùy thuộc vào khả năng tài chính của mình.Theo quy định, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều có thể được tham gia BHXH tự nguyện. Nếu như có ý định tham gia thì người lao động cần phải căn cứ vào các nhóm đối tượng của mình để có thể lựa chọn đóng BHXH.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện có hai chế độ cho người lao động có thể lựa chọn và tham gia đóng. Đó là chế độ hưu trí và chế độ tử tuất.
Mức đóng và phương thức đóng của BHXH tự nguyện
Khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì mức đóng và phương thức đóng là điều bạn không thể bỏ qua. Theo đó, người lao động có thể lựa chọn mức đóng hàng tháng là 22% so với mức thu nhập mà người lao động lựa chọn để tham gia đóng và bổ sung vào quỹ tử tuất, hưu trí.
Bên cạnh đó, mức thu nhập được sử dụng làm căn cứ để đóng BHXH tự nguyện thấp nhất được tính bằng mức chuẩn của hộ nghèo khu vực nông thôn và mức cao nhất là 20 lần so với mức lương cơ sở.
Về phương thức đóng, người lao động có thể lựa chọn tùy thuộc vào khả năng tài chính của bản thân. Cụ thể như sau:
- Phương thức đóng hằng tháng
- Phương thức đóng 3 tháng một lần
- Phương thức đóng 6 tháng một lần
- Phương thức đóng 12 tháng một lần
- Đóng 1 lần cho những năm tiếp theo thấp hơn mức đóng 1 lần hay hàng tháng trong những năm còn thiếu và cao hơn mức đóng hằng tháng dựa trên quy định.
Cách tra cứu bảo hiểm xã hội
Có 2 cách để người lao động có thể tra cứu các thông tin về bảo hiểm xã hội của mình là đến trực tiếp cơ quan BHXH và trên trang web chính thức của BHXH Việt Nam.
Tuy nhiên, khi xã hội ngày càng phát triển, để hạn chế việc đi lại của người lao động, bạn có thể kiểm tra trực tuyến, trích xuất các số liệu BHXH thông qua website chính thức. Khi đã truy cập vào địa chỉ chính thức của BHXH Việt Nam, bạn có thể tìm hiểu về các thông tin về mã số sổ cũng như quy trình tham gia BHXH của mình,…
Mặc dù vậy, bạn cần phải lưu ý một số vấn đề đó là nhập đầy đủ các thông tin cá nhân của bản thân thì mới có thể tra cứu. Việc tham gia BHXH góp phần đảm bảo an sinh xã hội cũng như các quyền lợi của người lao động.
Cách tính bảo hiểm xã hội một lần theo đúng quy định
Bạn có thể tính trợ cấp một lần mà mình nhận được khi tham gia bảo hiểm xã hội thông qua công thức:
Trợ cấp BHXH 1 lần = mức bình quân tiền lương hàng tháng x 1,5 (những năm trước 2014) + Mức bình quân tiền lương hàng tháng x 2 (những năm sau 2014)
Trong đó: Mức bình quân tiền lương hàng tháng là (mức lương đóng bảo hiểm x số tháng đóng bảo hiểm x mức điều chỉnh hàng năm)/ tổng thời gian đóng bảo hiểm.
Những thay đổi về luật bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2020
Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2020 có một số điểm bạn cần quan tâm là thay đổi về mức lương để đóng bảo hiểm, chế độ hưu trí, các khoản trợ cấp.
Sự thay đổi về mức lương sử dụng đóng bảo hiểm xã hội
Hiện nay, mức đóng bảo hiểm của người lao động được dựa trên tỷ lệ đóng và mức tiền lương hàng tháng. Tỷ lệ đóng của luật bảo hiểm xã hội năm 2020 không có sự thay đổi thì mức tiền lương hàng tháng được sử dụng để đóng bảo hiểm có sự thay đổi. Theo đó, mức lương tối thiểu và tối đa có sự thay đổi do mức lương tối thiểu vùng cũng như mức lương cơ sở thay đổi.
Cụ thể: Mức lương đóng BHXH không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng và mức lương tối đa bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Sự thay đổi về chế độ hưu trí
Sự thay đổi về chế độ hưu trí liên quan đến độ tuổi hưởng lương hưu của những người bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và chế độ dành cho nam.
Thay đổi độ tuổi hưởng hưu trí khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên
Dựa trên luật BHXH năm 2014 thì từ năm 2016, những người lao động nam từ đủ 51 tuổi và nữ từ đủ 46 tuổi, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên sẽ đủ điều kiện để hưởng chế độ hưu trí.
Bắt đầu từ năm 2020, người lao động nam từ đủ 55 tuổi và nữ từ đủ 50 tuổi khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên mới có đủ điều kiện để hưởng chế độ hưu trí.
Thay đổi trong cách tính lương hưu với người lao động
Luật BHXH năm 2020 có sự thay đổi trong cách tính lương hưu với lao động nam. Theo đó, mức lương hưu hàng tháng sẽ được tính bằng 45% tiền lương bình quân hàng tháng được sử dụng để đóng BHXH gắn liền với tổng số năm đóng BHXH.
Những người lao động nam bắt đầu nghỉ hưu vào năm 2020 sẽ được tính 18 năm. Nghỉ vào năm 2019 là 17 năm và năm 2018 là 16 năm.
Trong khi đó, cách tính tiền lương hưu hàng tháng sử dụng để đóng BHXH của lao động nữ không có sự thay đổi.
Thay đổi liên quan đến các khoản trợ cấp
Bắt đầu từ ngày 01 tháng 7 năm 2020 thì mức tiền lương cơ sở sẽ được tăng lên là 1,600,000 đồng/tháng. Chính vì vậy một số khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội cũng được tăng lên. Theo đó người lao động cũng sẽ được hưởng một số khoản lợi nhuận. Cụ thể như sau:
Hưởng trợ cấp một lần khi sinh con
Nếu người lao động nữ sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi sẽ được nhận khoản trợ cấp bảo hiểm 1 lần cho mỗi người con là 2 lần mức lương cơ sở. Chính vì vậy, từ ngày 01 tháng 7 năm 2020, mức trợ cấp được tính bằng = 2 x 1,6 triệu đồng = 3,2 triệu đồng
Thay đổi trợ cấp dưỡng sức sau sinh, sau ốm đau
Nếu như người lao động nghỉ dưỡng hoặc phục hồi sức khỏe sau khi sinh, sau khi ốm đau hoặc thai sản sẽ được hưởng mức trợ cấp 1 ngày là 30% mức lương cơ sở.
Theo đó, từ ngày 01 tháng 7 năm 2020, mức trợ cấp được tính bằng = 30% x 1,6 triệu đồng = 480.000 đồng/ngày
Thay đổi mức trợ cấp cho mai táng
Dựa trên quy định, những người lo công tác mai táng sẽ được nhận mức trợ cấp mai táng là 10 lần so với mức lương cơ sở. Như vậy, từ ngày 01 tháng 7 năm 2020, mai táng phí = 10 x 1,6 triệu đồng = 16 triệu đồng.
Kết luận
Bảo hiểm xã hội có ý nghĩa đối với người lao động, người sử dụng lao động và cả xã hội. Tuy nhiên, bạn cần phải có được các kiến thức liên quan để nắm bắt được chính xác nhất các quy định liên quan đến quyền lợi của chính mình. Bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn một số thông tin liên quan đến BHXH cũng như những sự thay đổi về luật BHXH Việt Nam năm 2020. Hy vọng bạn đã bỏ túi cho mình những kiến thức về lĩnh vực mà mình quan tâm nhé!